Nội dung tóm tắt
Tiểu cầu là tế bào máu nhỏ nhất trong cơ thể con người và có tuổi thọ ngắn, chỉ từ 7 đến 10 ngày. Tuy ngắn ngủi nhưng chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống máu. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chức năng của tiểu cầu và những tình trạng sức khỏe cần đặc biệt chú ý khi tế bào này bị bất thường.
Nhiệm vụ của tiểu cầu
Theo các Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM, trong cơ thể chúng ta, tiểu cầu, cùng với bạch cầu và hồng cầu, là ba loại tế bào máu cơ bản. Chúng được tạo ra từ tủy xương, có kích thước nhỏ, dao động từ khoảng 1.2 – 3 μm, và thường có số lượng từ 150.000 – 450.000/ml.
Chức năng chính của tiểu cầu là tham gia vào quá trình đông máu và cầm máu, ngăn chặn mất máu quá mức khi cơ thể bị tổn thương. Khi mạch máu bị tổn thương, tiểu cầu gắn kết với collagen lộ ra từ vùng tổn thương, sau đó trải qua quá trình hoạt hóa và thay đổi hình dạng để tạo nên các nút chặn ở vết thương, giúp máu ngừng chảy. Điều này chỉ áp dụng cho các tổn thương nhỏ; các tổn thương lớn hơn có thể yêu cầu cục máu đông.
Ngoài chức năng cầm máu và ngừng chảy, tiểu cầu còn tham gia vào việc làm cho thành mạch linh hoạt và mềm mại hơn.
Sự bất thường ở tiểu cầu sẽ gây ra điều gì?
Sự không bình thường trong chức năng của tiểu cầu có thể gây ra những vấn đề liên quan đến sức khỏe con người. Điển hình là:
Giảm tiểu cầu
Tình trạng này xảy ra khi tủy xương sản xuất quá ít tế bào máu hoặc chúng bị phá hủy nhiều hơn.
Số lượng tiểu cầu giảm dẫn đến rủi ro đông máu không bình thường, gây ra hiện tượng xuất huyết như các vết bầm tím, nốt chấm trên da. Cũng có thể gây ra chảy máu ở mũi, khớp, thậm chí ở não.
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, nguyên nhân có thể bao gồm nhiễm virus, nhiễm trùng, bệnh lý, sử dụng một số loại thuốc làm giảm số lượng tiểu cầu hoặc yếu tố di truyền.
Tăng tiểu cầu tiên phát
Tăng tiểu cầu tiên phát là một bệnh lý hiếm trong lĩnh vực huyết học, nguyên nhân chính không được hiểu rõ. Các dấu hiệu thường gồm sự tắc nghẽn mạch máu ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể, đôi khi đi kèm với tình trạng xuất huyết, chảy máu chân răng hoặc chảy máu từ nhiều vị trí khác nhau.
Tăng tiểu cầu thứ phát
Tăng tiểu cầu thứ phát là tình trạng phổ biến hơn so với tăng tiểu cầu tiên phát. Nguyên nhân của việc tăng tiểu cầu thứ phát có thể bao gồm nhiễm trùng hoặc viêm tại một vùng cụ thể trong cơ thể, thiếu máu, mắc bệnh ung thư, hoặc phản ứng của cơ thể với việc sử dụng thuốc. Số lượng tiểu cầu sẽ dần trở lại mức bình thường sau khi nguyên nhân gây bệnh đã được xác định và điều trị.
Rối loạn chức năng tiểu cầu
Rối loạn chức năng của tiểu cầu liên quan đến chất lượng của chúng. Trạng thái này đặc trưng bởi số lượng tiểu cầu vẫn trong giới hạn bình thường, nhưng chúng không hoạt động đúng cách. Kết quả có thể là xuất hiện những dấu hiệu xuất huyết trên da, mũi, họng… hoặc khó ngừng máu sau khi phẫu thuật.
Theo các chuyên gia y tế, tình trạng này có thể phát sinh do sự khuyết điểm trong chức năng của tiểu cầu hoặc do sử dụng một số loại thuốc như aspirin.
Để tránh các vấn đề sức khỏe liên quan đến tiểu cầu, khi gặp phải các biểu hiện bất thường, nên hạn chế hoạt động có thể gây tổn thương cơ thể. Việc duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, ăn uống cân đối, và tránh hút thuốc, uống rượu là rất quan trọng.
Như vậy, thông qua việc hiểu về vai trò của tiểu cầu và các vấn đề liên quan đến chúng, chúng ta cần nhận thức và không xem nhẹ những tình trạng sức khỏe mà tiểu cầu có thể gây ra.
Nếu bạn gặp các triệu chứng như bầm tím dễ phát, vết thương không ngừng chảy máu, hay chảy máu mũi thường xuyên, hãy nhanh chóng đến bệnh viện, gặp bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và điều trị kịp thời và hiệu quả.
