Nội dung tóm tắt
Viêm da do ánh nắng là tình trạng da bị tổn thương, gây ra các triệu chứng như dị ứng nổi mẩn đỏ, ngứa và phồng rộp khi tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng hoặc tia tử ngoại. Bệnh thường xảy ra ở những người có làn da nhạy cảm hoặc phải tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng, có thể gây lão hóa da nhanh chóng, xuất hiện đốm đen và nguy cơ ung thư da.
Nguyên nhân gây ra viêm da do ánh nắng
Theo Cô Lê Anh Đào – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, ánh nắng mặt trời bao gồm các dải tia sáng với bước sóng khác nhau, chia thành ba vùng chính: ánh sáng trắng, tia cực tím và tia hồng ngoại. Các loại tia ánh sáng này có năng lượng và ảnh hưởng khác nhau đối với làn da.
Độ nhạy cảm của da với ánh sáng khác nhau tùy thuộc vào màu da, độ tuổi, thời gian tiếp xúc với ánh nắng, mùa trong năm và địa lý. Sắc tố melanin đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da khỏi các tác động tiêu cực của tia ánh sáng năng lượng cao và khiến cho màu da của mỗi người khác nhau. Số lượng melanin cũng khác nhau tuỳ theo giới tính, độ tuổi, gen di truyền, và những yếu tố khác.
Ánh nắng mặt trời gồm tia cực tím, có năng lượng cao và có khả năng xuyên qua da, gây tổn thương tế bào và biến đổi protein trong tế bào, chủ yếu gây ra viêm da do ánh nắng. Những biến đổi này làm cho protein trở thành kháng nguyên lạ, kích thích hệ miễn dịch phản ứng dị ứng trên da.
Ngoài tia cực tím, các yếu tố khác có thể gia tăng nguy cơ viêm da do ánh nắng bao gồm tiếp xúc với chất làm mỏng da, một số loại thuốc như sulfat, kháng sinh tetracycline, thuốc giảm đau, và các bệnh về da.
Các dạng tổn thương da do ánh nắng
Viêm da do ánh nắng là một trong những tổn thương da phổ biến nhất, còn được biết đến như tình trạng cháy nắng, được nhận diện qua các dấu hiệu trên da như da đỏ, nóng rát, xuất hiện bọng nước hoặc phù, vùng da bị hồng ban, và da bong vảy, trở nên sạm màu.
Các vùng da thường bị viêm do ánh nắng là những vùng tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mạnh và tia cực tím, vượt quá khả năng bảo vệ của sắc tố melanin. Điển hình là da lưng, chân tay, mặt, cổ, và trong những trường hợp nặng hơn, có thể xuất hiện ở những vùng da không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.
Viêm da do ánh nắng có hai dạng bao gồm viêm da bãi cỏ và viêm da đậm sắc tố thành vòng. Viêm da bãi cỏ thường xảy ra khi người dùng nắng lâu dài kết hợp với ảnh hưởng của thực phẩm và hóa chất lên da. Còn viêm da đậm sắc tố thành vòng thường xảy ra sau khi sử dụng nước hoa, đặc biệt là ở vùng cổ và bên trong tay.
Theo Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biết, ngoài viêm da do ánh nắng, có những dạng tổn thương kết hợp khác có thể xuất hiện bao gồm:
Dị ứng da do ánh nắng: Triệu chứng gần giống viêm da do ánh nắng, nhưng thường phát triển chậm hơn sau khoảng 24 giờ tiếp xúc với ánh nắng và tia cực tím. Nguyên nhân là phản ứng dị ứng trên da do ánh nắng, dễ dàng lan rộng ra các vùng da không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.
Sẩn ngứa da do ánh nắng: Thường xảy ra nhiều hơn ở phụ nữ vào mùa hè khi ánh nắng mạnh và chứa nhiều tia cực tím. Triệu chứng bao gồm nốt sần trên da kích thước nhỏ, nổi mẩn đỏ và ngứa, bọng nước và sẹo khi các nốt sần biến mất.
Khô da và đậm sắc tố do ánh nắng: Da có nhiều melanin thường có màu sắc đậm hơn và có xu hướng di truyền. Tuy nhiên, khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia cực tím, tổn thương da có thể gây ra màu da sậm hơn. Ban đầu, da có thể bị đỏ, sưng và nổi mụn nước giống như bệnh chàm. Khi mụn nước vỡ, có thể để lại sẹo và làm da khô hơn.
Phương pháp phòng ngừa viêm da do ánh nắng
Để ngăn ngừa hiệu quả viêm da do ánh nắng, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mạnh trong thời gian dài và luôn sử dụng dụng cụ bảo vệ da như áo khoác nắng, mũ nón. Nếu da bị bỏng rát hoặc khó chịu do ánh nắng, nên dùng nước mát lau nhẹ để làm giảm cảm giác khó chịu.
Ngoài ra, việc sử dụng kem chống nắng có SPF từ 15 trở lên là cần thiết để bảo vệ các vùng da nhạy cảm như mặt, cổ, tay và chân khỏi các tia UV A và UV B.
