Nội dung tóm tắt
Khá nhiều người gặp phải tình trạng liệt nửa mặt sau khi thức dậy, điều này thường gây cho họ sự bất ngờ. Vậy, nguyên nhân cũng như cách đề phòng hiện tượng này là gì? Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết để giải đáp những thắc mắc của bạn.
Liệt nửa mặt là như thế nào?
Theo Thầy Lý Thanh Long – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, liệt nửa mặt trong mùa lạnh, còn được gọi là liệt mặt ngoại biên hoặc liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên, là tình trạng mất khả năng vận động một phần hoặc toàn bộ cơ mặt. Điều này có thể gây ra tình trạng tê bì hoặc yếu, tê liệt các cơ mặt, làm cho khóe miệng bị xệ, chảy nước.
Ngoài ra, khi cười, miệng có thể bị lệch về một bên, gây khó khăn trong việc giữ nước bọt và mắt, thậm chí không thể nhắm mắt kín lại được. Liệt cơ mặt có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, không phân biệt giới tính và không có yếu tố lây nhiễm cho người khác.
Nguyên nhân nào gây ra tình trạng liệt nửa mặt?
Dây thần kinh số 7, đi từ hệ thần kinh trung ương, qua vùng thái dương và mang tai, rồi đến cơ mặt. Do đó, nguyên nhân gây liệt nửa mặt có thể xuất phát từ não hoặc mang tai. Cụ thể, có những lý do phổ biến sau:
-
- Viêm hoặc nhiễm lạnh đột ngột, gây liệt mặt thường thấy ở người bình thường. Thời gian phục hồi đầy đủ thường khoảng 6 tháng.
- Nhiễm virus, rối loạn chức năng máu, hoặc sự rối loạn trong hệ điều hòa tự động.
- Các yếu tố liên quan đến một số bệnh lý như tai biến mạch máu não, khối u tại hệ thần kinh trung ương, chấn thương vùng sọ thái dương, đột quỵ, hoặc viêm tai mũi họng không được điều trị dứt điểm.
Liệt nửa mặt có những biểu hiện gì?
Theo Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biêt, các dấu hiệu của liệt nửa mặt thường rõ ràng và dễ nhận biết, thường xuất hiện đột ngột:
-
- Bắt đầu nhanh chóng từ nhẹ đến toàn bộ vùng mặt bị liệt (thường chỉ mất vài giờ đến vài ngày).
- Khuôn mặt trở nên lõm, khó thể biểu hiện các biểu cảm như cười hoặc nhắm mắt.
- Đau vùng hàm hoặc sau tai.
- Chảy nước dãi từ một bên miệng.
- Nhạy cảm với âm thanh ở phía bên mặt bị liệt.
- Đau đầu, có thể gặp khó khăn trong việc cảm nhận vị giác.
- Sự thay đổi trong lượng nước mắt và nước bọt.
Nhiều trường hợp liệt nửa mặt có thể gây ra những biến chứng sau:
-
- Tổn thương nặng nề cho dây thần kinh, gây khó khăn trong quá trình phục hồi chức năng.
- Sự phát triển bất thường của các sợi thần kinh có thể dẫn đến các cơ bị co lại không kiểm soát được khi chuyển động. Ví dụ, khi cười, mắt ở phía bên bị liệt có thể không thể nhắm lại.
- Mất một phần tầm nhìn hoặc mắt không thể nhắm lại do khô. Hoặc liệt cơ mặt có thể làm xước giác mạc.
Phương pháp phòng ngừa tình trạng liệt nửa mặt
Để tránh hiện tượng liệt nửa mặt, hãy tuân thủ những biện pháp phòng ngừa cụ thể sau:
-
- Duy trì lịch trình tập thể dục đều đặn, có thể là đi bộ, đạp xe hoặc thực hiện các bài tập vận động cơ thể.
- Hạn chế sử dụng rượu và bia.
- Duy trì một chế độ ăn cân đối và giàu dinh dưỡng trong mùa lạnh, tránh thức ăn và đồ uống làm lạnh cổ họng hoặc gây cảm lạnh cho cơ thể.
- Khi bạn có dấu hiệu của liệt nửa mặt, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức để được thăm khám và nhận phác đồ điều trị từ bác sĩ chuyên môn.
Điều trị liệt cơ mặt như thế nào?
Để chữa trị liệt nửa mặt, có thể kết hợp sử dụng thuốc và vật lý trị liệu như sau:
Thuốc và điều trị nội khoa:
-
- Sử dụng thuốc chống virus để điều trị hoặc ngăn ngừa liệt mặt do virus.
- Dùng corticosteroid như prednisolon để giảm sưng dây thần kinh mặt và giảm viêm.
Vật lý trị liệu:
-
- Chuyên gia về vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn về cách xoa bóp, vận động và điều hòa cơ mặt để cải thiện tình trạng cơ và tiến triển của bệnh.
- Tránh kích thích mạnh và bảo vệ mắt của bên liệt.
Phẫu thuật:
Phẫu thuật giải phóng dây thần kinh là biện pháp ngoại khoa nhưng hiện ít được sử dụng, đặc biệt đối với liệt mặt do nhiễm lạnh, vì có thể gây tổn thương thần kinh mặt và mất thích giác vĩnh viễn.
Nếu có triệu chứng, bạn nên thăm bác sĩ định kỳ để theo dõi và điều chỉnh phương pháp điều trị. Hãy tránh tiếp xúc với gió lạnh đột ngột và đeo khẩu trang khi ra ngoài để giữ ấm khuôn mặt.
