Nội dung tóm tắt
Suy thượng thận cấp là một trạng thái khẩn cấp, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời. Làm thế nào để nhận biết tình trạng suy thượng thận cấp và cách xử lý để bảo đảm an toàn cho bệnh nhân?
Thông tin về suy thượng thận cấp
Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM, Cortisol là một hormone được sản xuất bởi vỏ tuyến thượng thận, được điều chỉnh bởi tuyến yên và vùng dưới đồi. Trong điều kiện bình thường, cơ thể khỏe mạnh thường tạo ra khoảng 20 – 30mg Cortisol mỗi ngày. Khi nồng độ Cortisol thấp hơn mức bình thường, có thể dẫn đến suy thượng thận cấp tính.
Cortisol đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động cơ thể, bao gồm:
-
- Điều chỉnh chuyển hóa Carbohydrate, Protein, Lipid trong cơ thể.
- Điều tiết huyết áp và mức độ Glucose trong máu.
- Điều chỉnh chu kỳ ngủ/thức và giảm việc phản ứng viêm.
- Hỗ trợ cơ thể vượt qua căng thẳng, duy trì năng lượng và ổn định tâm trạng.
Chẩn đoán suy thượng thận cấp thường khó vì triệu chứng thường không rõ ràng và không đặc hiệu. Tuy nhiên, nếu không phát hiện và cấp cứu kịp thời, tình trạng này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, trong trường hợp xấu nhất là tử vong.
Nguyên nhân và biểu hiện của suy thượng thận cấp
Các trường hợp suy tuyến thượng thận cấp do bệnh Addison (nguyên phát) thường phổ biến hơn so với nguyên nhân từ tuyến yên. Có thể nhận biết những đợt cấp tính qua một số dấu hiệu biến đổi của cơ thể.
Nguyên Nhân:
Các yếu tố có thể gây suy tuyến thượng thận cấp tính bao gồm:
-
- Người mắc suy thượng thận mạn tính đang sử dụng thuốc, gặp vấn đề tâm lý, căng thẳng, phẫu thuật, hoặc chấn thương…
- Người từng phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận.
- Suy giảm chức năng của tuyến yên do khối u chèn ép, thay đổi liều corticoid đột ngột hoặc sử dụng kéo dài, viêm tuyến yên lympho bào…
- Các yếu tố như vi khuẩn, nấm, suy giảm miễn dịch, chảy máu tuyến thượng thận, và yếu tố di truyền cũng có thể gây ra suy thượng thận cấp tính.
Dấu hiệu nhận biết:
Theo chia sẻ từ Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM, triệu chứng suy tuyến thượng thận cấp không đồng nhất ở mỗi người, một số trường hợp có triệu chứng không rõ ràng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu không đặc hiệu của suy tuyến thượng thận cấp cần chú ý để nhận biết:
-
- Mệt mỏi, tinh thần giảm sút, lo lắng hoặc không quan tâm.
- Mất nước mặc dù đã thực hiện các biện pháp thông thường.
- Có thể gặp tình trạng hôn mê hoặc hệ thần kinh bị kích thích mạnh gây nói sảng, rối loạn tri giác, ngủ nhiều, và ra mồ hôi liên tục.
- Nôn ói, chán ăn, đau bụng ở vùng thượng vị và xung quanh, kèm theo sốt và tiêu chảy nặng.
- Chóng mặt, da nhợt nhạt, mạch đập nhanh, cơ thể yếu, tay chân lạnh, khó thở, thở nhanh, hạ huyết áp, giảm đường huyết, và đau nhức cơ bắp.
Cách xử lý khi bệnh nhân bị suy thượng thận cấp và các biện pháp phòng tránh
Khi người bệnh biểu hiện suy tuyến thượng thận cấp tính, cần chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Cách Điều Trị Suy Tuyến Thượng Thận Cấp Tính:
Khi nghi ngờ về suy tuyến thượng thận cấp, bác sĩ thực hiện các bước sau:
-
- Truyền dung dịch muối tiêm tĩnh mạch NaCl 0,9%.
- Tiêm Hydrocortison Hemisuccinat kết hợp điều trị chuyên khoa.
Phương pháp cấp cứu nhằm bổ sung hormone và cân bằng chất điện giải, bù nước cho cơ thể. Bệnh nhân cần được liên tục theo dõi đến khi hồi phục ổn định.
Sau giai đoạn nguy kịch, bệnh nhân cần tiếp tục điều trị và theo dõi để ngăn ngừa tái phát. Xét nghiệm định kỳ mỗi 4 – 6 giờ để đánh giá tình trạng sức khỏe và bổ sung dưỡng chất cho giai đoạn phục hồi.
Biện Pháp Phòng Tránh:
-
- Dinh dưỡng hàng ngày cần chú ý đến các loại thực phẩm đạm cao để cung cấp năng lượng cho tế bào.
- Bổ sung trái cây, thực phẩm giàu vitamin C và B để hỗ trợ hệ miễn dịch và sản xuất hormone tuyến thượng thận.
- Uống đủ nước để giúp cơ thể hạn chế nguy cơ suy tuyến thượng thận cấp tính.
- Sử dụng thuốc Corticoid theo hướng dẫn về liều lượng và thời gian, không được tự ý ngưng hoặc kéo dài uống thuốc để tránh nguy cơ suy tuyến thượng thận cấp tính.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây bệnh.
Nếu có dấu hiệu nghi ngờ về suy tuyến thượng thận cấp tính, việc chuyển đến cơ sở y tế ngay lập tức là cần thiết để đảm bảo an toàn.
