Nội dung tóm tắt
Kẽm là một trong các nguyên tố vi lượng quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Thiếu kẽm có thể gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ, vì vậy việc nhận biết triệu chứng và dấu hiệu sớm để bổ sung đúng lúc là điều mà cha mẹ cần chú ý.
Vai trò của kẽm đối với sự phát triển của trẻ
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, mặc dù chiếm ít trong lượng cần thiết, kẽm lại đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Nghiên cứu cho thấy kẽm tham gia vào hơn 300 loại enzym khác nhau, là yếu tố kích hoạt không thể thiếu trong quá trình tái tạo tế bào, vì thế, cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của trẻ.
Không chỉ thế, kẽm còn hỗ trợ duy trì chức năng của nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể như sự tập trung của não bộ, điều tiết hoạt động nội tiết, khuyến khích hoạt động của tuyến yên, tuyến sinh dục và thượng thận… Điều này giúp duy trì các hoạt động cơ thể bình thường.
Nhu cầu về kẽm ở mỗi độ tuổi khác nhau. WHO khuyến nghị lượng kẽm cần thiết cho trẻ như sau:
-
- Dưới 3 tháng tuổi: 3 mg/ngày.
- Từ 5 đến 15 tháng: 5 – 8 mg/ngày.
- Từ 1 đến 10 tuổi: 10 – 15 mg/ngày để đảm bảo sự phát triển về thể chất và chiều cao tối ưu.
Sữa mẹ không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn là nguồn kẽm tốt nhất đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi. Do đó, việc mẹ chú ý đến chế độ ăn uống của mình sẽ cải thiện chất lượng sữa mẹ.
Khi trẻ thiếu kẽm sẽ có những dấu hiệu nào?
Những dấu hiệu và nguy cơ phổ biến của trẻ thiếu kẽm có thể dễ nhận biết bao gồm:
-
- Suy dinh dưỡng và tăng trưởng chậm: Trẻ có thể thấp còi hơn so với những bạn cùng lứa do kẽm cần thiết cho tiêu hóa và hoạt động cơ quan.
- Thay đổi trong thói quen ăn uống: Biếng ăn, ngại ăn, giảm bú, hoặc tránh ăn thịt, cá, có thể gặp vấn đề về tiêu hóa như táo bón, chậm tiêu, buồn nôn, nôn.
- Rối loạn giấc ngủ: Khó ngủ, thức dậy nhiều lần trong đêm, hoặc giấc ngủ bị gián đoạn, đều có thể do thiếu kẽm.
- Suy yếu cơ thể và hoạt động của các cơ quan: Trẻ có thể trở nên suy yếu, mơ màng, chậm chạp, hoang tưởng, và có thể gặp vấn đề về giác quan và tâm thần vận động. Trường hợp nặng có thể gây khuyết tật, bại não hoặc chậm phát triển tâm thần.
- Dễ mắc các bệnh nhiễm trùng: Trẻ thiếu kẽm có thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng thuộc đường tiêu hóa, hô hấp, da, viêm niêm mạc, mụn mủ, mụn bỏng…
- Vết thương lành chậm và vấn đề với tóc, móng: Vết thương sẽ lành lâu hơn, đồng thời tóc, móng có thể trở nên yếu, giòn, dễ gãy và trẻ có nguy cơ bị dị ứng cao hơn.
Nguyên nhân gây thiếu kẽm ở trẻ
Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, có một số nguyên nhân gây thiếu kẽm ở trẻ:
- Chế độ dinh dưỡng không đủ, thiếu kẽm từ thức ăn hàng ngày hoặc chế độ ăn không cung cấp đủ kẽm.
- Việc nuôi con không đủ, không bú mẹ đầy đủ trong 6 tháng đầu đời hoặc sữa mẹ không cung cấp đủ kẽm.
- Sinh non hoặc trải qua bệnh nặng có thể dẫn đến thiếu hụt kẽm.
- Vấn đề về tiêu hóa thường xuyên, nôn trớ, hoặc tiêu chảy có thể gây thiếu kẽm.
- Một số trẻ có vấn đề bẩm sinh về khả năng hấp thu kẽm không hiệu quả.
- Tác dụng phụ từ thuốc như thiazid, tetracycline, amilorid cũng có thể làm giảm khả năng hấp thu kẽm ở trẻ.
Những thực phẩm giúp bổ sung kẽm cho trẻ
Những thực phẩm này giúp bổ sung kẽm cho trẻ:
-
- Sữa và sản phẩm sữa: Sữa tươi, sữa bột, phô mai chứa kẽm và nhiều chất dinh dưỡng như vitamin D, canxi, và protein. Sữa mẹ là nguồn kẽm quan trọng nhất cho trẻ dưới 6 tháng tuổi.
- Ngũ cốc: Mì, gạo và sản phẩm từ ngũ cốc cung cấp kẽm, chất xơ, vitamin, magiê và sắt. Hỗ trợ phát triển não và giảm nguy cơ bệnh tim mạch và béo phì.
- Sô cô la: Cung cấp kẽm mặc dù có đường. Mỗi 100g chứa khoảng 3,3 mg kẽm, nhưng cần kiểm soát để tránh tăng cân.
- Thịt đỏ: Thịt bò, lợn, cừu cung cấp kẽm, cần chế biến kỹ và kết hợp với thực phẩm giàu chất xơ.
- Hải sản: Sò, tôm, hàu, hến cung cấp kẽm hiệu quả, cần chú ý đến dị ứng tiềm ẩn.
- Đậu: Đậu lăng, Hà Lan, xanh cung cấp chất xơ, protein và kẽm, nhưng hấp thu kém hơn các thực phẩm khác.
- Hạt khô: Óc chó, hướng dương, đậu phộng cung cấp kẽm, chất xơ, vitamin và chất béo.
- Rau củ và trái cây: Mặc dù kẽm không nhiều, nhưng cần thiết hàng ngày, cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng.
Để phòng tránh thiếu hụt kẽm, việc kiểm tra máu và tư vấn chuyên gia y tế có thể cần thiết. Nếu trẻ có dấu hiệu thiếu kẽm, cần được tư vấn cách bổ sung hợp lý để tránh tình trạng thiếu hoặc thừa kẽm, cả hai đều có thể ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe của trẻ.
